SAMSON, Izak

Izak Samson

propagandist voor het anarchisme en later sociaal-democraat, is geboren te Amsterdam op 20 mei 1872 en overleden te Antwerpen op 14 december 1928. Hij was de zoon van Israël Samson, koopman en slagersknecht, en Rebekka Knoek. Op 12 juni 1895 trad hij in het huwelijk met Judith Silas, met wie hij een dochter en een zoon kreeg. Dit huwelijk werd ontbonden op 1 februari 1909. Op 24 februari 1909 hertrouwde hij met Adriana Magdalena Sprenger. Dit huwelijk werd ontbonden op 2 november 1917. Op 5 april 1924 hertrouwde hij met Maria Henrica Isabella Simkens. Een tijdlang gebruikte hij de voornaam van zijn vader, Israël, als tweede voornaam.

Samson was aanvankelijk bierhandelaar van beroep. Hij werd lid van de Sociaal-Democratische Bond (SDB), was colporteur van Recht voor Allen en bestuurslid van de Amsterdamse afdeling. In mei 1897 werd hij tot drie maanden gevangenisstraf veroordeeld wegens majesteitsschennis. In 1898 verliet hij de inmiddels tot Socialistenbond omgedoopte vereniging. Als diamantbewerker was hij betrokken bij de staking(en) van 1894. Hij werd lid van de Algemeene Nederlandsche Diamantbewerkersbond, die hem na tal van conflicten in augustus 1899 schorste. In die tijd bekeerde hij zich tot 'het' anarchisme en propageerde zijn ideeën in den lande.

Van 1 december 1900 tot 22 november 1902 redigeerde hij het vrijcommunistische blad De Zweep, dat onregelmatig en met wisselende mederedacteuren verscheen. Medewerkers waren onder anderen J.J. Lodewijk, Henriëtte Hoogeveen en J.L. Bruijn. Na het verdwijnen van het blad werkte hij regelmatig(er) mee aan de De Vrije Socialist, waarvoor hij van 1903 tot 1904 de rubriek 'Haagsche Brieven' verzorgde. In 1904 werd hij lid van de Internationale Anti-Militaristische Vereeniging (IAMV)-afdeling Den Haag. In die hoedanigheid was hij aanwezig op het internationale congres van de vereniging, dat in 1904 in Amsterdam gehouden werd. Als anarchist sprak Samson zich uit voor de oprichting van een permanente organisatie van anarchisten en was nauw betrokken bij de oprichting van de Federatie van Vrijheidlievende Communisten (23 april 1905), die in 1907 haar naam veranderde in Landelijke Federatie van Vrijheidlievende Communisten en in 1909 ontbonden werd. Met P.M. Wink en Christiaan Cornelissen redigeerde Samson in 1905 het orgaan van de Federatie, De Vrije Communist. In september 1906 volgde hij J.C. Stek op als voorzitter van de Federatie. In de week van 24 tot 31 augustus 1907 organiseerde de Federatie een internationaal anarchistisch congres in Amsterdam, waar Samson sprak over het nut van produktieve associaties voor het anarchisme. Geruime tijd was hij lid van de Vereeniging Gemeenschappelijk Grondbezit (GGB). Begin 1909 trad hij toe tot de nieuwe uit 1908 daterende Socialistenbond en maakte kennis met de centrale figuur G.L. van der Zwaag.

Na het ter ziele gaan van de Socialistenbond zocht Samson contact met de SDAP, waarin hij voorgegaan werd door de ex-anarchist en ex-Socialistenbonder J.C.H.Ph. Methöfer, die zich in 1912 bij de SDAP had aangesloten. Vanaf het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog vertoefde hij aan het front, waarvan hij verslag deed voor een groot aantal dagbladen, waaronder Het Volk, het Algemeen Handelsblad en Het Nieuws van den Dag. Tot november 1914 verbleef hij in België, daarna, tot eind februari 1917, aan het front in Frankrijk. Een bloemlezing uit zijn artikelen verscheen onder de titel Brieven, indrukken en beschouwingen door een neutraal journalist aan het Westfront der Geallieerden gedurende de jaren 1914, 1915, 1916, 1917 (Amsterdam 1917). Over de levensloop van Samson na de Eerste Wereldoorlog is weinig bekend. In de jaren 1918 tot 1920 was hij vertegenwoordiger voor alcoholvrij bier. Hij voegde zich bij zijn zoon D.I. Samson in Antwerpen, waar hij opnieuw trouwde en in 1924 officieel werd ingeschreven met als beroep boekhandelaar. Zijn verblijf in België verhinderde niet dat hij op de sprekerslijst van de SDAP stond.

Publicaties: 

Behalve de genoemde Vrijheid of gezag (z.pl. 1897?); Geweld en recht (z.pl. 1897); Aan de onderdanen van koning Alkohol en z'n bestrijders (z.pl. 1900?); Het nut van arbeidsbeurzen. In opdracht van en voorzien van een voorwoord door het Haagsche Vak-Comité (z.pl. 1901); 'Eenige herinneringen na tien jaar' in: De Vrije Socialist, 30.11.1904.

Literatuur: 

Becker, Frieswijk, Bedrijven; H.J. Scheffer, Het Volksdagblad (Den Haag 1981); A. Pannekoek, Herinneringen (Amsterdam 1982); R. Uittenhout, 'I.I. Samson: van anarchist tot sociaal-democraat' in: BNA, nr. 6, juni 1985, 4-23; S. Bloemgarten, Henri Polak. Sociaal democraat 1868-1943 (Den Haag 1993); D. Bos, Waarachtige volksvrienden. De vroege socialistische beweging in Amsterdam 1848-1894 (Amsterdam 2001).

Portret: 

I. Samson, IISG

Handtekening: 

Huwelijksakte van Samson/Sprenger dd 24 februari 1909. Reg 6 fol 44v, akte 86; akteplaats Amsterdam. Als bruidegom.

Auteur: 
Ruud Uittenhout
Oorspronkelijk gepubliceerd in: 
BWSA 2 (1987), p. 138-139
Laatst gewijzigd: 

22-07-2017 (beroep vader, achternaam moeder en aantal kinderen gecorrigeerd)